Wie ben ik, wie ben jij?

Al enkele weken geleden vroeg Hanneke van de community 1-2, dé kleuterjuffenwebsite of ik een stukje wilde schrijven over mijzelf. Op de valreep van het oude jaar komt het er van, hier ben ik. Jannie, al jaren kleuterjuf, op de prinses Margrietschool in Zoetermeer, met hart en ziel, nog steeds. Toch twijfel ik regelmatig of ik nog wel juf wil blijven. Zoals vorig jaar toen ik 34 kleuters in mijn klas had en ze toch allemaal wilde zien en horen. Dat was onmogelijk en ik vroeg mij vertwijfeld af waar ik mee bezig was.

Waarom blijf ik dan toch juf? Daarover gaat dit blog. Over de hele gewone belevenissen die het leven in een kleuterklas voor mij zo boeiend maken. Het leven met de seizoenen, in het moment, het enthousiasme van kleuters, het plezier. Ik wil ook schrijven over de pijn, het tekort schieten, over wat mis gaat maar vind dat veel moeilijker. Toch ga ik het proberen.

Naast mijn werk als juf schrijf ik graag:Liedjes, verhalen en dus ook dit blog. Als je een liedje nodig hebt, kun je mij mailen, ik schrijf ook op bestelling tegenwoordig!

Tot slot de titel van dit stukje, die eindigt met 'Wie ben jij?' Ik ben daar best nieuwsgierig naar. Wie leest hier mee, ben je een juf, een meester, een ouder, een collega, of ....Dankjewel voor je reactie!

Kan een engel timmeren?

Jarenlang vierde ik kerstfeest met de kleuters en hun ouders in de klas. De enige dag van het jaar waarop we drie keer naar school gingen. Altijd een ontroerende avond waarop de verbondenheid tussen kinderen, ouders en school zo groot was. Ik kon na afloop nooit goed slapen. Alles wat er gebeurd was, de liedjes, het spel, de kaarsjes en de stralende kindergezichtjes, draaide zich als een filmpje steeds weer af voor mijn ogen.
Toen we drie jaar geleden besloten om een kerstwandeling te gaan organiseren had ik dan ook grote twijfels. Hoe zou dat ooit net zo mooi kunnen worden als een kerstfeest in de klas? Ik kon het mij nauwelijks voorstellen. Toch ging ik mee doen met de organisatie, kreeg er zelfs veel plezier in en schreef na afloop een stuk in de krant over de prachtige wandeling door het park en de wijk. Onderweg werden stukjes van het kerstverhaal gespeeld door kinderen van groep 7 en groep 8. Er zong een koortje, de fanfare speelde kerstliedjes, er was een herberg, een stal, een engelendans. En iedereen kon mee wandelen, ook de ouders van kinderen uit de hogere groepen, oma's en opa's, buurtbewoners. Wat mij betreft zouden we het jaar daarop weer een wandeling doen. Het team besliste anders. Het volgende jaar vierden we het kerstfeest met een musical in de kerk. Die avond had een heel andere sfeer. De kleuters kwamen zingend met een lichtje de kerk binnen en dat was het voor hun. Dit jaar besloten we om weer een traditionele viering te doen, net zoals vroeger, in de klas met ouders. In de bouwhoek had ik de stal van Betlehem gemaakt, een soort tent van een aantal kleden die als een afdakje over de hoek heen hingen. Een snoer lichtjes aan de rand en daarbij de engeltjes die we gemaakt hadden maakten het tot een vrolijk geheel. De stal deed de eerst adventsweek dienst als timmerwerkplaats van Jozef. Wat hout, een pot spijkers en een hamer werden daar zeer intensief gebruikt. De rol van engel was ook een favoriete. Groep 5 speelde dit jaar een kerstmusical en twee zussen van meisjes uit mijn groep speelden daarin engelen. Het engelenlied dat de meisjes van hun grote zussen geleerd hadden galmde de hele dag door de klas. Op een ochtend wilde één van de kleuters die als engel in de stal aan het spelen was ook dolgraag even timmeren. Maar daar stak Jozef een stokje voor. Een engel kan niet timmeren, hoorde ik hem zeggen en hij timmerde onverstoorbaar door. 's Avonds zongen de engelen de sterren van de hemel. Maria en Elizabeth legden de handen op elkaars zwangere buiken en voelden elkaars kindje trappelen. Het ezeltje in zijn grijze pyjama droeg Maria op zijn rug. Jozef sloeg bijna op mijn duim, toen ik een spijker even voor hem vast hield. De os hield de pasgeboren Jezus warm in de stal. Schapen en herders kwamen, ook de herbergieren, de hogepriester, Zacharias, de engelen, een hele stal vol blijde enthousiaste kleuters en een klas vol ontroerde ouders. Wat een prachtige kerstviering riep deze juf. Volgend jaar zullen we misschien weer een kerstwandeling doen...Ik moet er nu nog niet aan denken, kan mij niet voorstellen dat enz enz....Hoe vierden jullie kerst op school? Zijn er nog andere manieren? En hoe ervaar je de kerstviering op school, ik ben benieuwd...

ps Fijne kerstvakantie!

Sinterkerst

Kunnen we kerst voortaan in Januari vieren? Elk jaar merk ik het weer. Ik mis het nagenieten van Sint en het rustig toeleven naar kerst. Een paar weken lang bereiden we ons met veel plezier voor op 5 december. Vrijdag vieren we Sinterklaas op school. In het weekend ben ik thuis nog druk met suprises en gedichten maken, tot op het laatste moment...Nog even iets printen, een op het nippertje verzonnen cadeautje gaan kopen en dan de hele zaterdagavond genieten van het voorlezen van gedichten, uitpakken van pakjes, elkaar plagen, herinneringen ophalen aan het afgelopen jaar, heerlijk! Op zondagmiddag vieren we Sint met de uitgebreide familie (mijn broers en hun gezinnen)Een explosie van creativiteit is dat altijd. We zijn allemaal gek op dichten en knutselen. Ik ben de enige kleuterjuf maar bijna iedereen in mijn familie zou wel geschikt zijn voor het onderwijs. Fantasie en opmerkzaamheid zijn in hoge mate aanwezig. Als we op zondagavond thuis komen moet ik de knop echt om zetten. In de hoek van de kamer ligt de poster van de adventskalender. Daar moeten nog raampjes ingesneden worden en dan moet die nog op de achtergrond geplakt worden. Gelukkig heeft mijn echtgenoot twee rechterhanden en een goed hart. Hij biedt aan het karweitje voor mij te doen en in een kwartiertje is de poster gebruiksklaar. Eigenlijk had ik een week geleden al kunnen beginnen met de kalender maar ik kies er voor om na Sinterklaas te starten. Dan doen we elke dag twee raampjes open en zijn precies op 17 december, als we kerst op school vieren, klaar. Als ik maandagochtend op school kom, zijn sommige groepen al helemaal in kerstsfeer. Bij mij staat de stoomboot er nog gedeeltelijk. De banken, die de romp van het schip voorstelden, zijn opgeruimd maar de regenpijpen in emmers zand en een oud poppenkastje met hoepel, als boeg en stuur staan nog in de gang. In de kring vertel ik over Zacherias in de tempel.Wie mag de wierook aansteken? We spelen het loten na met het namendoosje dat we in de klas hebben. Als de wierook brandt, verandert de sfeer in de klas. We zingen het adventsliedje: 'Advent is dromen, dat Jezus zal komen'...Het refrein gaat zo: 'En weer in geuren en kleuren herhalen, wat wij al weten uit oude verhalen'. Geuren en kleuren, wat horen die bij feest realiseer ik mij. Terwijl de geur van de vers gebaken pepernoten van vorige week nog in de klas hangt, brengt de wierooklucht ons nu naar kerst. Als we even later spelen, gaan de zwarte pietenpakjes weer aan en loopt Sint vrolijk door de klas. Ik laat de kerstboom nog even in de doos, die gaan we morgen wel opzetten en eigenlijk liever pas in Januari....

Een stal voor Americo

Het allermooist van een dag op school vind ik de momenten dat een kind bij mij komt met de opmerking: 'Juf, ik heb een idee, zullen we.....' Dan volgt er altijd een creatieve gedachte, een plan, iets helemaal van het kind zelf. Voor mij het teken van grote betrokkenheid en dat zie ik zo graag. Ik probeer dan ook zo veel mogelijk in te gaan op voorstellen van kleuters, ik vind het niet snel gek of raar of gevaarlijk. Er kan veel bij ons in de klas maar er zijn ook grenzen. Dat hebben we vandaag weer ervaren.
Eén van de jongere kleuters kwam naar mij toe en stelde voor: 'Zullen we de stal van Americo in de winkel maken?' Wat een prachtig plan. We hebben de winkel leeg geruimd, alles in twee AH winkelmandjes opgeborgen en een groot kleed opgehangen aan het plafond zodat er een halfdonkere afgesloten ruimte ontstond. Wat hebben we verder nodig vroegen we ons af in de kring. Ik wist niet dat kleuters ook al echte paardenmeisjes kunnen zijn. Ze waren heel duidelijk in wat er moest komen: Kruiwagens met schepjes om de poep op te ruimen. Bezems, stro, paarden teugels en borstels om de paarden lekker schoon te borstelen. De meeste spullen hebben we bij het buiten speel materiaal gevonden. Na de middagpauze kwam één van de kinderen met een stokpaard en een ander met een set speelgoed paardenborstels en .....Een pak zaagsel. Voor in de stal juf! We hebben eerst een randje met blokken neergelegd om de stal heen en ik hoopte nog dat daardoor het zaagsel in de stal zou blijven maar dat viel tegen. Na een half uur zaten er vier paardenmeisjes van top tot teen onder het zaagsel en het zaagsel had zich ook verspreid in alle hoeken van het lokaal. Met bezems gingen we aan de slag maar het was onbegonnen werk om het zaagsel van de vloerbedekking te krijgen met een bezem. Lang leve mijn maatschappelijke stagiair, hij heeft de stofzuiger gepakt en de hele klas gezogen. Het overgebleven zaagsel gaat weer mee naar huis. Nu is de stal van Americo wel wat kaal. Wie heeft er een oplossing? Hebben jullie ook een stal in de klas? Wat ligt er op de grond? Stro? Gescheurd crepe papier? Wie heeft er een idee? Laat het mij weten, ik ben gek op ideeën, ook op die van jullie!

Billenbrood

Maandag was ineens de rust in de klas terug gekeerd. Na een stormachtige week voor de aankomst van Sinterklaas, leek het wel of de kleuters opgelucht waren dat de Sint de weg naar Nederland dan toch gevonden had. Wat mij betreft mag het Sinterklaasjournaal op tv het hele verhaal wel wat minder spannend maken.
Op maandagochtend begin ik altijd met een binnen-buitenkring en de ene keer hebben de kleuters meer te vertellen dan de andere. Deze maandag was er gespreksstof genoeg. Iedereen had de intocht van Sinterklaas meegemaakt: Op tv, in het stadshart en ergens anders waar hij met de boot aan kwam. Wat heerlijk, dat dat allemaal tegelijk kan.
Jaren geleden heb ik een paar pieten pakjes genaaid, samen met allerlei attributen die met Sint te maken hebben, bewaar ik die in een grote bananendoos. Die doos werd maandag vol enthousiasme doorzocht, mijters werden gepast, pakjes aangetrokken, schoenen gezet, een wandelstok met goudverf geverfd en de aftelkalender in gebruik genomen. Zo waren we, terwijl de paddestoelen nog op de ramen staan in no time in Sinterklaasstemming.
Het boekje van Jacques Vriens ‘Dag Sinterklaasje’ met Wouter en Mieke in de hoofdrol, is misschien al wel 30 jaar oud en toch lees ik het elk jaar weer voor. Niet erg vernieuwend, maar het verhaal is zo grappig, met zo veel humor. Ik geniet elk jaar weer van het plezier dat de kleuters hebben als ik het voorlees.
’s Middags was het stralend weer. ‘Het lijkt wel lente in de herfst’ zei één van de kleuters en de anderen zagen en voelden dat ook. Een middag om heerlijk buiten te zijn. Ik bedacht dat we wel naar de bakker konden gaan om pepernoten te kopen. Er ging een gejuich op, toen ik dit voorstelde. Al zingend wandelden we naar de bakkerswinkel waar een moeder van één van de kinderen van onze school werkt. Toen we binnen kwamen pakte zij gelijk een zak pepernoten van de plank, deed ze in een schaal en deelde ze aan ons uit. Mmm, goede reclame!
We hebben een poosje in een kring op de vloer van de bakkerswinkel gezeten en om ons heen gekeken, wat daar allemaal te zien was. Letters natuurlijk, pepernoten, speculaas, chocolaatjes, banketstaaf, en een pietenbolletje. Dat laatste is zoiets heerlijks. Een soort ronde kruidkoek met een dikke laag chocoladeglazuur er op. Ik ben er dol op en stelde voor om er één te kopen. Het lijkt een billenbrood, riep één van de kinderen en inderdaad, iedereen zag het, de twee helften van het bolletje lijken precies op twee mooie bruine billen. Jacques Vriens zou het zo in zijn Sinterklaasboekje kunnen verwerken.
Met ons billenbrood, een zak pepernoten en een zakje kleine chocoladelettertjes zijn we weer terug naar school gewandeld. Wat een heerlijk begin van de Sinterklaastijd dit jaar.

Hazelnotenherfst

Hazelnotenherfst

Als ik aan mensen vertel dat ik in Zoetermeer woon, word ik soms meewarig aangekeken. Waarom zou je daar nu willen wonen? Een slaapstad, vol hoogbouw en beton, weinig cultuur, midden in de randstad, geen natuur, dat is zo ongeveer het beeld, dat over Zoetermeer bestaat.
Graag vertel ik dan verhalen over hoe ik ’s ochtends wakker word van het kraaien van de haan. Als ik uit het raam kijk, zie ik koeien en schapen in de wei lopen. Er zwemmen allerlei watervogels in de ringsloot. Het water in de sloot is zo helder, als je een poosje geduld en hebt en even blijft staan kijken kun je de snoek en de voorntjes onderscheiden. De hele zomer heb ik kruiden geplukt uit de buurtkruidentuin achter ons huis. Nu is het herfst en dan is Zoetermeer een stad, waar voor mij, als juf met een klas kleuters zo veel te beleven is.
In het park tegenover onze school groeien veel hazelaars. De kleuters vinden het geweldig om naar het park te gaan. Wat ze het liefste doen, is net als de hondjes die in het park uitgelaten worden, slepen met takken, zoeken en verzamelen. Eigenlijk is het geen zoeken maar vinden. Zelf ben ik wat dat betreft ook een soort grote kleuter. In mijn jaszakken vind je in deze tijd van het jaar altijd wel een aantal kastanjes. Vooral de allereerste afgewaaide kastanje van het seizoen die ik zie, op het fietspad meestal, daar kan ik niet aan voorbij fietsen, die neem ik mee.
Deze herfst zijn er veel hazelnoten, we nemen emmertjes mee naar het park en als kleine verzamelaars gaan we op pad. De oude reiger die bijna altijd in het park is, blijft rustig in de sloot staan, alsof hij ons al jaren kent. Aangekomen bij de hazelaars gaan we van het pad af en volgen het spoor van de nootjes. Al heel gauw zijn de bodems van de emmers bedekt met hazelnoten. De meest ondernemende kleuters proberen in de struiken te klimmen maar dat valt nog niet mee. Hazelaars groeien als lange rechte takken in een groepje omhoog. Veel zijtakken om je voeten op te zetten hebben ze niet. Toch lukt het sommige kleuters en dat inspireert de andere kinderen om het ook te proberen. Na een poosje staan de emmers verlaten op het pad en is meer dan de halve klas aan het klimmen. Ik sta er bij en geniet, van de kracht en het enthousiasme van mijn cluppie. Een enkeling die wel erg hoog klimt, praat ik weer naar beneden. Er zit iemand klem, met een voet tussen twee takken, na even wrikken is de voet los en zit de schoen nog tussen de takken. Die kunnen we er zonder voet ook makkelijk weer uit trekken. Dan wordt het tijd om terug naar school te gaan. Er fietsen al ouders langs die hun kind komen ophalen. De kleuters hebben nog helemaal geen zin om te gaan, wat is dit heerlijk spelen, in het herfstzonnetje in het park.
Via het grasveld bij school, waar we allemaal onze schoen afvegen aan het gras, vanwege de hondenpoep, gaan we terug naar de klas. Morgen zal ik mijn notenkrakers mee naar school nemen en mijn knoflook pers. Die tip kreeg ik van een mevouw, die ook aan het hazelnoten zoeken was. Met een knoflookpers kraak je de nootjes heel makkelijk en vliegen de resten niet alle kanten op. Ik ga het proberen!
Doe jij ook iets met nootjes in de herfst? Of met kastanjes? Is er een park in de buurt waar je met de kleuters naar toe gaat? En hoe gaat dat? Ik ben nieuwsgierig.....

Spelen met zand

Als ik in de herftsvakantie op zaterdagmiddag de hoge duinen tussen Zoutelande en Valkenisse op klim en via een steile trap voorzichtig afdaal naar het strand, is het eerste dat mij daar opvalt vijf zandkastelen op een rij. Het eerste kasteel is vrij klein en al gedeeltelijk ingestort, het tweede iets groter met een gracht er omheen, het derde heeft een muur met torens, het vierde is versierd met schelpen en het laatste kasteel heeft een soort toegangsweg waarlangs aan beide kanten stukken rode steen zijn neer gelegd.

Dit zouden de kinderen van mijn klas moeten zien, dacht ik meteen. Zouden zij ook naar het strand gaan? Spelen zij in het zand met hun ouders? Is er iemand die schepjes mee neemt en die met hen mee speelt, een diepe kuil graaft of een hoge berg maakt?

In Zoetermeer, waar ik woon, worden de schoolpleinen opnieuw ingericht en veel zandbakken zijn al verdwenen. Ook ons plein gaat binnenkort op de schop. Daar ging een heel proces aan vooraf. Onze zandbak blijft, als ‘ouderwetse’ kleuterjuffen hebben we die kunnen redden. We voelden ons af en toe net Pluk van de Petteflet. De speelplaats opnieuw verzinnen werd bijna een strijd in plaats van een prachtig creatief proces wat het had kunnen zijn.

Toen ik later op de middag met één van mijn broers een strandwandeling maakte, praatten we  over spelen. Misschien verandert het spel wel, suggereerde hij en is spelen met zand niet meer van deze tijd. Kinderen van nu willen ‘op de computer’ en televisie kijken. Ik werd verdrietig van dat idee. Spelen met zand is voor mij plezier, creativiteit, samen werken, in het hier en nu zijn, kortom: Spelen met een hoofdletter.

Op zondagmiddag waren we weer met de hele familie op het strand. Ik begon te graven en zag een zeester ontstaan. Neef Maarten kwam meehelpen en we legden lange slingers witte schelpen op de ster. Mijn broer pakte een badmintonracket en begon daarmee schelpjes uit het zand te zeven. Even later waren alle kinderen (inclusief mijn broer van 47) enthousiast schelpen aan het sorteren en samen versierden we zo de enorme zeester.

Ik heb er foto’s van gemaakt, ter inspiratie voor mijn kleuters en neem mij voor ook op school weer vaker zelf een schepje te pakken en een begin te maken aan een berg of een kuil, of een zeesterof een.....

Tegelijk ben ik nieuwsgierig. Wat doen jullie met zand op school? Hoe spelen de kleuters in het zand? Zijn er kinderen die niet in de zandbak mogen van hun ouders? En hoe ga je daar mee om? Hoe stimuleer jij het spelen in de zandbak? Ik zou er graag een fotopagina van maken voor de community. Stuur je foto’s van mooie zandbakmomenten naar jannievanmaldegem@ziggo.nl